ظاهرا همه افراد حداقل یک نفر را در اطرافیان خود می‌شناسند که حساسیت به عطر دارند. از جمله این واکنش‌ها می‌توان به سردرد با بوی عطر و میگرن عطری اشاره کرد. در این مقاله عمیق‌تر به بحث سردرد عطری یا به‌اصطلاح میگرن بویایی خواهیم پرداخت و سوالات زیر را بررسی خواهیم کرد:
- چرا عطر باعث سردرد می‌شود؟
- چه چیزی در عطر باعث سردرد می‌شود؟
- چطور می‌توان از سردرد با بوی عطر خلاص شد؟
- چه عطرهایی باعث سردرد نمی‌شوند؟
آلرژی‌های مربوط به عطر رایج هستند و اگر عطر باعث می‌شود به سردردهای شدید دچار شوید بدانید که تنها نیستید. تقریبا ۱۲ تا ۱۵ درصد از جمعیت به مواد شیمیایی که امروزه در عطرهای صنعتی وجود دارند آلرژی دارند و یا نسبت به آن‌ها حساس هستند.
بنابر یک گزارش ۳۴.۷ درصد از جمعیت زمانی که در معرض محصولات عطری قرار می‌گیرند، دچار عوارض و علائم آلرژی، مانند میگرن، سردرد و مشکلات تنفسی می‌شوند. به گزارش تحقیقات دانشگاه علوم پزشکی UMS برزیل، در مردان شرایط استرس‌زا رایج‌ترین عامل محرک میگرن است و بعد از آن بوهای قوی در رتبه دوم قرار می‌گیرند.
چرا عطر باعث سردرد می‌شود؟
عطرها قبلا از مواد گیاهی ساخته می‌شدند. بااین‌حال امروزه صنعت عطرسازی اکثریت قریب به اتفاق مواد و روایح را نه از گل‌ها و گیاهان، بلکه از نفت خام و تربانتین به دست می‌آورد.
در واقع، این مسئله که ۹۵ تا ۱۰۰ درصد مواد مورد استفاده در عطرها مصنوعی هستند جز اسرار محرمانه صنعت عطرسازی است. همچنین هزینه خود عطر ۲ درصد از کل قیمت عطری است که در قفسه فروشگاه قرار دارد.
علاوه بر واکنش‌های آلرژیک مانند سردرد و میگرن شدید، آلرژی به عطر علائم دیگری هم دارد از جمله: آبریزش بینی و چشم و حتی حمله آسم.
کم‌کم تاثیرات این عطرها بر سلامتی دارد نگرانتان می‌کند؟ نیازی نیست نگران شوید؛ ولی بهتر است مراقب باشید.
درسته افرادی که میگرن عطری دارند می‌توانند مصرف عطر خودشان را کنترل کنند اما روایحی که این مشکل را ایجاد می‌کنند ناخواسته ممکن است هرجایی پیدا شوند. در این مورد چند مثال می‌زنیم:
- ممکن است همکارتان عطر زده باشد
- به خانه‌ای بروید که در آن شمع عطری روشن کرده‌اند
- در فروشگاه زنجیره‌ای وارد بخش لوازم‌آرایش (عطر) شوید
- ممکن است نوارهای عطری که در مجله‌های مد وجود دارند را بو کنید
عطر چطور باعث میگرن می‌شود؟
همان‌طور که می‌توان حدس زد، همه چیز با بینی شروع می‌شود. بینی عضوی فوق‌العاده در بدن ما است که هزاران گیرنده دارد و با اندکی تمرین می‌توانید به کمک آن صدها بوی متفاوت را از هم تشخیص دهید.
بینی یکی از معدود اعضای بدن است که با جریان خون و سیستم عصبی ارتباط مستقیم دارد و مانند بزرگراهی که به مغز راه دارد عمل می‌کند.
این ارتباط قوی با مغز در بقای ما نقش مهمی دارد. برخی بوها (برای مثال: دود، آتش و بوهای خطرناک دیگر) می‌توانند هشداری فوری را در مغزمان برانگیزند تا به دنبال آن خودمان را از خطر دور کنیم.
متأسفانه، عطرهای صنعتی حاوی مواد شیمیایی زیادی هستند. برخی از محققان بر این باورند که بوهای قوی باعث می‌شوند که رگ‌های خونی مغز منبسط و منقبض شوند (نبض بزنند) که این مسئله به سردرد و میگرن منجر می‌شود. برخی دیگر معتقدند که روایح بخش‌هایی از مغز و سیستم عصبی را که وظیفه احساس درد را در سر بر عهده دارند، تحریک می‌کنند. محرک‌هایی که آن‌ها را بو می‌کنیم توسط عصب‌های حسی منتقل شده و می‌توانند تأثیرات منفی داشته باشند. مانند سردرد عطری در سیستم تریژمینوواسکولار یا سیستمی که باعث ایجاد سردرد است می‌شود.
مغزتان چگونه بوها را پردازش می‌کند
طبق تحقیقات انجام شده متأسفانه بعضی از بخش‌های مغز که بوها را پردازش می‌کنند، در میگرن و حس درد هم نقش دارند.
همچنین محققان به این نتیجه رسیده‌اند که مغز افرادی که دارای حس بویایی قوی بوده یا نسبت به بوها خیلی حساس هستند و برخی بوها باعث سوزش در دهان و بینی آن‌ها می‌شود، به‌طورکلی واکنش‌های بدی به بسیاری از بوها نشان می‌دهد.
اینکه چرا بعضی از روایح و نت‌ها باعث ایجاد سردرد با بوی عطر در برخی افراد می‌شوند و برخی دیگر نه هنوز یک راز علمی است. تعدادی از عطرها ممکن است بخشی از یک «هاله» باشند. هاله همان علائم بصری مانند نور چشمک‌زن یا الگوهایی است که نشان می‌دهد میگرن در شرف وقوع است، چیزی که برخی از مبتلایان به میگرن آن را تجربه می‌کنند.
چه موادی در عطرها باعث سردرد می‌شوند؟
افرادی که قرص اکسدرین (داروی سردرد) مصرف می‌کنند، می‌گویند که بوهای قوی دلیل این میگرن‌ها است. بوهایی که در زیر به آن‌ها اشاره شده می‌توانند باعث مشکل شوند.
محرک‌های میگرن بویایی:
- عطر
- دود سیگار
- تینر رنگ
- پاک‌کننده‌ها
- دود اگزوز
- بنزین
تحقیقات منتشر شده در مجلات علمی معتبر نیکوتین، فرمالدهید، کپسایسین، اتر و دود سیگار را به‌عنوان محرک‌های حساسیت شیمیایی تایید می‌کند.
بعد از دیدن لیست بالا، ممکن است به این نکته توجه کرده باشید که تقریبا همه این بوها از جمله عطرهای صنعتی بر پایه نفت هستند و بیشتر موادی که مرتبط با میگرن هستند، معمولا در عطرهای مصنوعی و صنعتی یافت می‌شوند.
برای این که در آینده بهتر بتوانید محصولات عطری انتخاب کنید، برخی موادی که در لیست مواد پرکاربرد منتشر شده توسط انجمن بین‌المللی عطر وجود دارد را با جزئیات شرح خواهیم داد تا بدانید محصولاتی که حاوی این مواد هستند را خریداری نکنید.
- آنیسول یا متوکسی بنزن
- دی‌متوکسی‌اتان
- دی‌اکسان
- تتراهیدروفوران
اترها
اترها محرک‌های تایید شده حساسیت شیمیایی به‌ویژه میگرن هستند. اترها دسته وسیعی از ترکیبات را شامل می‌شوند که دارای یک گروه اتر هستند. گروه اتر از اتصال یک اتم اکسیژن با دو گروه آلکیل به دست می‌آید: R-O-R’
برخی از اترهای پرکاربرد:
- آنیسول یا متوکسی بنزن: رایحه فنولی و رازیانه اتری دارد که یادآور دانه رازیانه است، در طبیعت وجود دارد؛ اما بیشتر به‌صورت مصنوعی ساخته می‌شود. از آن برای تهیه نت‌های ماشینی/بنزینی استفاده می‌شود.
- دی‌متوکسی‌اتان: بوی تند، شیرین، الکلی و یونجه سبز دارد.
- دی‌اکسان: در برچسب‌ها به‌عنوان ماده سازنده ذکر نشده است، اما ممکن است به‌عنوان آلاینده به مقدار کم در عطر وجود داشته باشد، چون از آن به‌عنوان حلال در ساخت عطر استفاده می‌شود. این ماده محصول فرعی مشتقات رایجی مانند سدیم لوریل/لورت سولفات، آمونیوم لورت سولفات، ترکیبات پلی‌اتیلن گلیکول، ستیرت و اولت است که به‌خودی‌خود لزوما خطرناک نیستند.
- تتراهیدروفوران: از این ترکیب می‌توان برای تولید رایحه‌های تنباکو‌مانند استفاده کرد.
بوهای خاص
علاوه بر این موادی که ممکن است در عطر یافت شود، بوهای دیگری نیز وجود دارد که ممکن است به آن حساس باشید.رایج‌ترین بوهایی که برای آزمایش حساسیت بیماران میگرنی استفاده می‌شوند عبارت‌اند از رز، سرو ژاپنی و وانیلین.
تحقیقات منتشر شده در مجله انجمن بین‌المللی سردرد نشان می‌دهد که مبتلایان به میگرن کمتر از دیگران می‌توانند بوی وانیلین را تحمل کنند.
درمان سردرد با بوی عطر
بهترین درمان برای سردرد با بوی عطر پیشگیری از آن است. یک روش خوب برای اینکه بفهمید چه چیزی باعث میگرن شما می‌شود این است که یک دفتریادداشت میگرن داشته باشید. زمان شروع علائم و آنچه در اطرافتان وجود دارد را بررسی کنید تا بفهمید علت میگرن عطری شما چیست: عطر، خوشبوکننده هوا، مواد شوینده لباس یا حتی روغن‌های عصاره‌ای…
باید دفترچه یادداشت میگرن خود را به پزشکتان نشان دهید تا با انجام آزمایش به شما در تعیین محرک‌های خاصی که باعث سردردتان می‌شود و همچنین یافتن یک روش درمان مؤثر کمک کند. پزشک با این کار می‌تواند برای پیشگیری، توقف یا کاهش اثرات میگرن بویایی، داروها تجویز کند.
عطرهایی که باعث سردرد نمی‌شوند
اگر مبتلا به سردرد عطری هستید باید در مورد روایح عطرها تحقیق کنید. بیشتر افرادی که با یک نوع عطر خاص و یا با عطرهای صنعتی رایج سردرد می‌گیرند با یک نوع عطر دیگر یا عطرهایی که کاملا طبیعی هستند سردرد نمی‌گیرند.
یک روش خوبی که می‌توانید به کمک آن لیستی از عطرهای برگزیده تهیه کنید، بررسی مواد سازنده عطر است و ازآنجایی‌که نمی‌توان فهمید چه چیزی داخل عطر است، بهترین راهی که پیش رو دارید این است که تنها از تولیدکنندگانی عطر بخرید که لیست کامل مواد سازنده را منتشر می‌کنند.
قدم بعدی این است که لیست مواد سازنده را بررسی کنید و ببینید آیا در میان این مواد، چیزی که باعث سردردتان می‌شود وجود دارد یا نه
نتیجه گیری
برخی از غلظت‌های عطر به دلیل ترکیبات سنگینی که دارند می‌توانند برای برخی از افراد که به رایحه‌های تند حساس هستند ایجاد سر درد کنند، این افراد بهتر است از اوفرش‌ها و ادو تویلت‌ها استفاده کنند تا دوچار سر درد نشوند. حیات پرفیوم در این مقاله سعی داشته است تا شما عزیزان را در مورد سردرد با بوی عطر راهنمایی کند تا بتوانید راه حلی برای آن پیدا کنید.
