هنگامی که عطری را بو می‌کنیم، حواس ما از طریق عمل طبیعی بوییدن فعال می‌شوند. هر کدام از ما بعد از استنشاق رایحه یک عطر برداشت متفاوتی از آن داریم. البته ما به لطف اجزای تشکیل دهنده یک عطر، آن را به صورت ملموس درک و کشف می‌کنیم. درک اجزای هر عطر به کمک هرم بویایی انجام می‌شود. اما هرم بویایی چیست؟ چرا این هرم تا این اندازه مهم است؟
هرم بویایی چیست؟
هرم بویایی یک روش طبقه بندی رایحه هایی است که در ساختار یک عطر وجود دارند. امی گرلن اولین بار در سال 1889 برای توصیف یکی از آثارش به اسم Jicky، از مفهوم این هرم استفاده کرد.
مفهوم هرم‌های بویایی شبیه گام موسیقی است. هر عطری بر اساس میزان فراریت و تداوم رایحه‌هایش طبقه بندی می‌شود.
رایحه‌های استفاده شده در یک عطر، با توجه به نحوه‌ی ترکیب شدنشان هویت عطر را تشکیل می‌دهند. با توجه به لحظه‌ی فعال شدن رایحه‌ها روی پوست، درک ما از آن‌ها متفاوت خواهد بود.
هرم بویایی چطور تحلیل می‌شود؟
هرم‌های بویایی از بالا به پایین تحلیل می‌شود، و نشان دهنده وجوه مختلف یک عطر است. با تبخیر تدریجی عطر، ظرافت‌های جدیدی از هویتش آشکار می‌شوند، و به لطف طبقه بندی بویایی هر یک از رایحه‌ها، رد بوی جدیدی به مشام افراد می‌رسد.
هر عطری از رایحه‌های اولیه که در بالای هرم قرار گرفته‌اند، رایحه‌های میانی که در وسط هرم قرار گرفته‌اند و رایحه‌های پایه که از بیشترین تداوم برخوردار هستند تشکیل شده است.
هنگامی که رایحه‌ها با یکدیگر ترکیب می‌شوند تا عطری را بوجود آورند، همانند تارهای صوتی عمل می‌کنند. هر کدام از آن‌ها حس خاصی از عطر را منعکس می‌کنند. با در نظر گرفتن این نکته، کارمان برای انتخاب عطر مناسب هر موقعیت آسان‌تر می‌شود.
رایحه‌های اولیه
رایحه‌های اولیه بعد از اسپری کردن و رسیدن عطر به پوست سریعاً به مشام می‌رسند. ما این رایحه‌ها را در ابتدا احساس می‌کنیم، و به همین دلیل سریعاً مورد توجهمان قرار می‌گیرند.
رایحه‌های اولیه فرارترین بخش عطر هستند، زیرا چند ثانیه بعد از اسپری شدن محو می‌شوند. متداول‌ترین خانواده‌های بویایی که در بالای هرم قرار می‌گیرند شامل رایحه‌های مرکباتی و دریایی هستند.
برای مثال، در عطر Puro Neroli رایحه‌های مرکباتی ترنج و لیمو به محض رسیدن عطر به پوست فعال می‌شوند. غلظت بالای اسانس این رایحه‌ها در فرمول عطر، موجب ایجاد رایحه اولیه بسیار قوی می‌شود. رد این رایحه‌ها تا مدت زمان زیادی باقی می‌ماند، و سپس میدان را به رایحه‌های میانی واگذار می‌کنند.
رایحه‌های میانی
رایحه‌های میانی بعد از گذشت چند دقیقه ظاهر می‌شوند. آن‌ها دقیقاً بعد از رایحه‌های اولیه تشخیص داده می‌شوند. گرم‌ترین بخش عطر در رایحه‌های میانی قرار می‌گیرد. این رایحه‌ها هویت عطر استفاده شده را تشکیل می‌دهند.
رایحه‌های میانی ، در حد ۴، ۶ تا ۸ ساعت بعد از اسپری شدن به مشام می‌رسند. البته اکثر رایحه‌های میانی در گروه‌های گُلی یا میوه‌ای قرار می‌گیرند.
برای مثال رایحه گُلی اسمانتوس در عطر Osmarine برای ساعت‌ها به مشام می‌رسد. رد بویایی آن همیشه در عطر وجود دارد و توازن دلنشینی را بین رایحه‌های اولیه به وجود می‌آورد.
رایحه‌های پایه
قلپ تپنده‌ی تمام عطرهای نیش رایحه‌های پایه است. آن‌ها از بیشترین تداوم و ماندگاری برخوردار هستند. بوی آن‌ها تا ۸ ساعت بعد از عطرزدن یا روز بعدی هم به مشام می‌رسند (با توجه به PH پوست).
قوی‌ترین رایحه‌های موجود در پایین هرم بویایی از انواع ادویه‌ای، چوبی، شرقی، خوراکی یا چرمی هستند. این در حالیست که عطرهای سبک‌تر از وانیل، چایپر یا مشک به عنوان رایحه‌های نهایی استفاده می‌کنند.
چوب صندل یکی از مهم‌ترین رایحه‌های پایه است. این رایحه موجب بهبود عملکرد عطر Caldo Legnoso می‌شود. چوب صندل در توازن بویایی این عطر در تمامی بخش‌های هرم احساس می‌شود. این رایحه از بخش میانی وارد این هرم می‌شود و جایگاهش را تثبیت می‌کند. پایداری این رایحه موجب تمایز عطر می‌شود. به همین دلیل رایحه پایه یک عطر صبح روز بعد هم روی پوست احساس می‌شود.
اهمیت شناخت هرم بویایی در انتخاب عطر
اگر از هرم و نت‌های بویایی یک عطر آگاه باشیم، و میزان فراریت رایحه‌های اولیه، میانی و پایه را درک کنیم، بلافاصله به یک نتیجه گیری مهم می‌رسیم: هرگز در لحظه‌ی اول راجع به عطر قضاوت نکنید.
میزان انعکاس هر رایحه تحت تأثیر PH پوست قرار دارد، بنابراین خیلی مهم است که از رایحه‌های اولیه عبور کنیم تا ماهیت عطر را به خوبی درک کنیم. این حالت مثل این است که بخواهیم بدون ریختن یک نوشیدنی خوب در لیوان، از آن بنوشیم.
هرگز راجع به عطر نیش عجولانه قضاوت نکنید.عطر نیش همانند یک موسیقی عالی است که باید دو سه بار به آن گوش دهید تا ببینید آن را می‌پسندید یا خیر.
ماهیت عطر به مرور زمان تغییر می‌کند. به همین دلیل قبل از انتخاب نهایی باید بیش از یک بار آن را امتحان کرد. عجولانه قضاوت نکنید و به اندازه کافی زمان دهید تا رایحه‌های عطر کاملاً آشکار شوند.
ویژگی روایح
ما توضیح دادیم که هر رایحه بویایی، چگونه با توجه به میزان فراریتش در تماس با هوا، در یکی از دسته‌های اولیه، میانی و پایه قرار می‌گیرد. به همین دلیل کاملاً مشخص است که چرا عطرهایی با رایحه غالب مرکباتی، هرگز دوامی در حد عطرهای چوبی یا خوراکی ندارند.
غیرممکن است که اسانس شکوفه پرتقال آهسته‌تر تبخیر شود، یا شبیه یک رایحه پایه عمل کند دلیلش این است تعیین قوانین بویایی کاملاً بر عهده‌ی طبیعت است و عطار نقشی در این زمینه ندارد.
در حقیقت این یکی از بزرگترین چالش‌های عطارها این است که توازنی بین رایحه‌های اولیه و میانی و پایه ایجاد شود، بدون اینکه رایحه‌های میانی و پایه حالت غالب داشته باشند.
افرادی که در انتخاب عطر عجله می‌کنند باید این حقیقت را بپذیرند که هر عطری طبق ویژگی‌های خاص خودش عمل می‌کند. ما باید از عطر مورد علاقه‌مان به خاطر ویژگی‌های ذاتی‌اش لذت ببریم، نه به خاطر ویژگی‌هایی که انتظارشان را داریم.
توازن در هرم بویایی
فارغ از طبقه بندی مراحل بویایی، هنگامی که عطر می‌زنیم دقیقاً نمی‌فهمیم که سیر تکامل عطر چگونه است. در حقیقت رایحه‌های یک عطر با همدیگر تعامل دارند تا توازن بویایی طبیعی را به وجود آورند. بخش‌های مختلف عطر بر اساس توازن مؤلفه‌های طبیعی با یکدیگر تعامل دارند تا تجربه‌ی بویایی بی نظیری را ایجاد کنند. زیبایی عطرسازی هنرمندانه از این طریق متجلی می‌شود. شما می‌توانید به قدرت دستاوردها و تفاسیر جدید اتکا کنید، آن‌ها همیشه منحصر به فرد هستند و ارزش امتحان مجدد را دارند.
نتیجه گیری
هرم‌های بویایی رایحه و گروه بویایی عطر و ادکلن‌ها را تایین می‌کند. با شناخت هرم بویایی هر عطر می‌توانید عطر خود را بهتر تشخیص دهید و ترکیبات تشکیل دهنده آن را تشخیص دهید تا بتوانبد عطرهای مشابه ادکلن مورد علاقتان کدام است و یا اینکه چه طبعی را دوست دارید. در این مقاله حیات پرفیوم سعی داشته است تا شما عزیزان را در این مورد راهنمایی کند.
